ENGLISH
Dünya, Çin parası yuan’da revalüasyonu* konuşuyor
Çin’in, ABD dolarına endeksli para birimi yuan’ı revalüe etme olasılığı, bütün dikkatlerin bu ülkeye çevrilmesine neden oldu. Çin, revalüasyon yaparsa dünya ticaretinde taşlar yerinden oynayabilir
Dünya, Çin’in para birimi yuan’ı revalüe (değerini artırma) edip etmeyeceğini tartışıyor. Renminbi adı da verilen yuan, ABD dolarına endeksli ve dolar – yuan paritesi 1995 yılından beri yaklaşık 8.28 seviyesinde. Berlin’de toplanan G – 20 toplantısının ardından çıkan, ‘Asya ülkelerinin döviz kurlarını esnekleştirmesi’ çağrısı, gözlerin Çin’e çevrilmesine neden oldu. Dünya ticaretinde de özellikle düşük maliyetlerle büyük rekabet avantajı yakalayan Çin’de revalüasyon, bütün ülkeleri etkileyecek boyutlar taşıyor.
Yatırım Bankası Morgan Stanley, Çin’de revalüasyon olabileceği yorumunda bulundu. Hong Kong merkezli kredi kuruluşu StanChart da, Çin’in gelecek yıl kur politikasını kademeli olarak değiştirmesinin beklendiğini açıkladı. Kuruluş, 2005 sonuna kadar da yuan’ın yüzde 3 dalgalanmasını beklediklerini belirtti.
ABD dış ticaret açığının kapatılması için yuan’ın revalüasyonuna büyük önem veriyor. Çin’in, para biriminin değerini ayarlamak yönünde bir girişimde bulunmadığı takdirde ABD’nin ticari ambargo uygulama yoluna bile gidebileceği belirtiliyor.
Çin sinyal verdi
Yuan’ın revalüe edilmesinin, dolardaki değer kaybının, dolayısıyla euro – paritesinde euro lehine artışın da hızını kesebileceği belirtiliyor. Uzmanlar, bu yöndeki bir gelişme durumunda euro – dolar paritesinin 1.29 seviyesine kadar gevşeyebileceğini belirtiyor. Çin’in, değerinin altında tutulan yuan’ın değerlenmesine izin vermesi halinde, ihracat avantajını da belirli oranda kaybedeceği dile getiriliyor.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü He Yafei, Çin Devlet Başkanı Hu Jintao’nun, 20 Kasım’da Şili’de ABD Başkanı Bush ile yaptığı bir toplantıda ekonomik istikrarı korurken ‘yuan reformu’ yapılması için çalışılacağını söylediğini aktardı. Çin Merkez Bankası Başkanı Zhou Xiaochuan da, Çin’in döviz kurunu bir ‘denge noktasına’ getireceğini açıkladı. Ancak ne Jintao, ne de Xiaochuan gelişmelerle ilgili bir zaman dilimi verdi. Uzmanlar, Çinli yetkililerin yuan’ın değerini bir döviz sepetine göre ayarlayıp belirli bir bant içerisinde iniş çıkışlara izin verebileceğini söylüyor.
Çin’in 1995’den beri yuan’ı sabit kurda tutması nedeniyle Güney Kore, Tayvan ve Singapur gibi, Çin ile aynı pazarlara ihracat yapan Asya ülkeleri, rekabet avantajlarını kaybetme korkusuyla paralarının değerlenmesine izin vermedi. G – 20 toplantısında yapılan ortak açıklamada ise, Asya ülkelerinin döviz kurlarını daha esnekleştirmek yönünde adım atması gerektiği kaydedildi.
Güney Kore, geçen hafta para birimi won’un dolara karşı son yedi yılın en yüksek seviyesine gelmesine izin verdi. Tayvan doları da 2001’den beri en yüksek değerine erişirken, şu anda Singapur doları da son 6 yılın en yüksek değerinde seyrediyor. Morgan Stanley’den Stephen Jen, “Asya ülkelerinin paralarının değerleneceği açıkça anlaşılıyor. Biri dışında da hepsi değerlendi” dedi. Jen, Çin’in sabit kurda kalmasının gittikçe zorlaşacağını savundu.
Doların düşüşü ve yuan’ın revalüe edileceği beklentileri Asya para birimlerini giderek değerlenmesine neden oluyor. Güney Kore Won’unun bu yıl içinde yüzde 12 değer kazandığını örnek olarak gösteren analistler, ekonomileri ihracata bağımlı bölge ülkelerinin para birimlerinin neredeyse 1997 – 1998 yıllarında yaşanan ekonomik kriz seviyelerinde değerlendiği uyarısında bulunuyor.
Türkiye olumlu etkilenir
Çin’in, yuan’ı revalüe etmesi durumunda dünyadaki ihracat avantajını belirli bir oranda kaybetmesi bekleniyor. Çin’de işçi ücretlerinin çok düşük seviyelerde olması, ülkeye, özellikle tekstil sektöründe fiyat rekabeti açısından çok büyük avantajlar sağlıyor. 31 Aralık’ta Dünya Ticaret Örgütü’nün tekstil kotalarını kaldırmasıyla, Çin daha da avantajlı duruma gelecek. Bu durum Türkiye’nin de aralarında bulunduğu birçok ülkeyi tedirgin ediyor.
Türkiye, Avrupa ve ABD pazarında Çin ile çok şiddetli bir rekabet içinde. Revalüasyon olursa Çin parasının değerlenmesi ile maliyetlerinin bir miktar artması, fiyat avantajlarının da bu oranda azalması Türkiye’nin ihracatını olumlu etkileyecek.
Revalüasyon nedir?
Ulusal paranın dış değerinin hükümet kararıyla yükseltilmesi veya bir ülke parasının altına ya da yabancı ülke paralarına göre değerinin yükseltilerek yeniden ayarlanması anlamına geliyor. Revalüasyon devalüasyonun tam tersi bir işlem. Ulusal paranın sabitlendiği paraya göre birim karşılığının yükseltilmesi şeklinde uygulanıyor.
