ENGLISH
Tekstilciler, 2005’e endişeli başlamıştı. Kotaların kalkması ile acı gerçekle yüzleşen firmalar Çin’in, Avrupa pazarını nasıl kasıp kavurduğunu gördü.
Çin malları ithalatının yüzde 700’lere varan oranlarda artmasına rağmen Avrupa Birliği’nin sessiz kalması endişeleri daha da derinleştirdi. Hükümetler bu konuda ortak bir tavır belirleyemiyordu. Ancak geçen her dakika, Türkiye’de ‘3 milyona yakın kişinin ekmek teknesi atölyeler’e ateş olarak düşüyordu. 18 milyar dolarlık tekstil ve hazır giyim ihracatının yüzde 75’inin yapıldığı AB pazarının elden çıkmasına göz mü yumulacaktı? İhracatçılar çaresiz bir bekleyiş yerine zor olanı seçti ve İstanbul’dan bütün dünyaya şu mesajı verdi: “Tedbir alınmazsa Çin sadece bizde değil, her ülkede işsizlerin sayısını artıracak.” Lobi meşalesi İstanbul’da yakıldı. AB’nin başkenti Brüksel’den Dünya Ticaret Örgütü’nün merkezi Cenevre’ye kadar pek çok şehirde toplantılar yapıldı. 21 Nisan’da İstanbul Sirkeci’deki tarihî postaneden faks çeken sektör temsilcileri, AB yetkililerini göreve davet etti. Aradan geçen sürede Türk tekstilcisine 53 ülkedeki meslektaşları ve ticaret odaları da destek verdi. Çabalar ilk meyvesini verdi. AB, 15 Haziran’dan itibaren Çin’den yapılan tekstil ithalatına 10 kategoride (gömlek, tişört ve kazak gibi) sınırlama getirdiğini açıkladı. Sınırlamalar 4 yıl geçerli olacak. Söz konusu kategoriler Türkiye’nin toplam tekstil ihracatının üçte birine (6 milyar dolar) tekabül ediyor. Hükümetin teşvikli il sayısını 49’a çıkarması ile haksız rekabetle karşı karşıya kaldıklarını öne süren İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, hafta sonu aldıkları haberle bir nebze moral bulduklarını söyledi.
Orakçıoğlu, dün Denizli, Ege ve Akdeniz’deki tekstil ihracatçıları ile gazetecilerin karşısına geçtiğinde iki konuya dikkat çekti. Mayıs ihracatında çok az bir farkla otomotivin gerisinde kalmalarının ‘tekstil bitiyor’ diye nitelendirilmesine kırılmış. “Otomotiv ile moda endüstrisi, İtalya ve Fransa’daki gibi niçin yan yana olmasın? Biz bundan memnunuz.” diyen Orakçıoğlu, tamamen sivil çabalarla Avrupa pazarında dişe diş bir mücadele verdiklerini belirtiyor. AB bölgesine dönük ihracat 2005’in ilk beş ayında yüzde 11 artmış. Artışın miktar bazında değil, fiyatlarda görüldüğünü kaydeden Orakçıoğlu, umut verici sözlerle konuşmasını sürdürdü: “İtalya, Portekiz, Fransa, İspanya ve İngiltere’ye olan ihracatımızdaki artış yüzde 30-58 arasında değişiyor. Katma değeri yüksek ürünlerimiz rağbet görüyor. Çin kotaları eylüle kadar dolduracağı için yıl sonuna doğru Avrupa’dan gelecek siparişlerde patlama bekliyoruz. Sektör Çin sendromunu dirençle aşmıştır. Bundan sonra marka ve moda belirleyen adımlar atacağız.” Başkan, en az Çin kadar Kuzey Afrika, Ortadoğu ve Balkan ülkelerinin de maliyet avantajında Türkiye’yi geride bıraktığını vurgularken Başbakan Tayyip Erdoğan’ın kendilerini yeteri kadar anlayamadığını ima etti. Hazır giyimciler, üç hafta önce ağırladıkları Başbakan’ın “Teşvik beklemeyin, teşvikli illere gidin.” sözleri ile hayal kırıklığına uğramış. Orakçıoğlu’na göre uluslararası rekabet için başta istihdam üzerindeki vergi yükü olmak üzere maliyetlerde iyileştirmeye gidilmeli. Ortalama brüt maaşın 2 bin doları bulduğunu aktaran Orakçıoğlu, mevcut tesisleri zor durumda bırakan teşviklerin kaldırılmasını ya da ürün-bölge odaklı desteklemeye gidilmesini istiyor. Tekstil ihracatçısının başkanı, üyelerine Mısır, İran, hatta Ermenistan’dan cazip yatırım davetleri geldiğine işaret ederken, kazanılan pazarları kaybetmeme adına Çin’e de gidilebileceği görüşünde. Son mesaj yine hükümete yönelikti: “Sayın Başbakan taleplerimizi havada bırakmıştır. Rapor ve firma analizleri ile sayın hükümeti bu konuda uyarmaya ve gerçeklerin görülmesi noktasında çalışmaya devam edeceğiz. Ancak tıpkı 2000’li yılların başında Çin konusunda düşülen atalete benzer bir duruma düşülmesinden endişe ediyoruz.”
